توسط : امروزه هوش مصنوعی در عبادت به عنوان یکی از ابزارهای نوین برای برقراری ارتباط با خدا شناخته میشود. در روستاها و شهرهای مختلف هند و جهان، عبادتگزاران به اشتباه با استفاده از چت باتهای هوش مصنوعی به دنبال راهنماییهای روحانی هستند. اما این پدیده چه پیامدهایی برای مفهوم معنویت و ارتباطات دینی دارد؟
به عنوان مثال، وِیِج مِیل، یک دانشجوی ۲۵ ساله از راجستان در هند است که به تازگی از چت بات هوش مصنوعی به نام GitaGPT استفاده کرده است. این چت بات بر مبنای کتاب مقدس باهگود گیتا، قرار دارد و به کاربرانی که به راهنماییهای روحانی نیاز دارند، پیشنهادی مناسب میدهد. مُیل میگوید: “زمانی که چنین حالتی را تجربه کردید و نمیتوانستم در امتحانات بانکی موفق شوم، به شدت ناراحت بودم تا اینکه به GitaGPT روی آوردم و از آن درخواست مشاوره کردم. وقتی کمک را دریافت کردم، احساس بهتری پیدا کردم و توانستم دوباره تلاش کنم.”
این نوع نوآوریها میتوانند به عنوان دوست یا مشاور در زندگی روحانی افراد عمل کرده و در نهایت به رشد و تعالی معنوی آنها کمک کنند. این ارتباطات هوش مصنوعی در مذهبی، به ویژه در هند، که فرهنگی غنی از حضور نمادها و الهههای مختلف دارد، به وضوح قابل رویت است.
اگرچه نگرانیهایی درباره صحت و زمینههای صحیح این مشاورههای روحانی وجود دارد، اما گروهی از پژوهشگران و جامعهشناسان مانند هالی والترز معتقدند که توانمندیهای هوش مصنوعی میتواند نویدبخش تحولاتی مثبت در نحوه ارتباطات دینی باشد. وی میگوید که “افراد ما را در زندگی مدرن دچار احساس جدایی میکنند و برای بسیاری، صحبت کردن با یک هوش مصنوعی درباره خدا، راه ارتباطی برای نزدیکی و انتماء به جامعه و معنویت است.”
در دنیای امروز، معبدها و مراسم مذهبی با کمک فناوریهای نوین، از جمله ایپیهای هوش مصنوعی در حال تبدیل شدن به بخش جداییناپذیر از نحوه عبادت هستند. چتباتهایی نظیر QuranGPT و Text With Jesus نیز با امکانات مشابهی طراحی شدهاند، گرچه این نرمافزارها معمولاً با انتقادات و چالشها نیز مواجه میشوند. به عنوان مثال، کاربران به چت باتهایی که ادعا میکنند میتوانند با شخصیتهای تاریخی مذهبی مانند عیسی مسیح یا قهرمانان هندی صحبت کنند، توجه زیادی نشان دادهاند.
در حکایتهای دیگر، سوداگران مذهبی و فناوری توانستهاند چت باتهایی بسازند که نه تنها محتواهایی الهی را بازنشر میدهند، بلکه رویکردهای جدیدی از جمله همراهیهای آنلاین در عبادت را ارائه میدهند. برای مثال، برنامههایی که در خلال جشنوارههای مذهبی، امکاناتی برای عبادت از راه دور و پیوستن به آیینها را فراهم کردهاند، به تدریج در حال گسترش هستند. در واقع، با توجه به فشردگی زندگی امروزه، چنین ابزارهایی ممکن است به افراد در پیشبرد زندگی معنوی آنها یاری رسانند.
اما نقدهایی نیز بر روی این روند وجود دارد. بنا به گفتههای لایندون دریک، روحانی و محقق، چت باتهای مذهبی ممکن است جایگاه رهبران مذهبی را با چالش مواجه کنند و باعث شوند که افراد به جای راهنمایی از مراجع دینی، به فناوریهای خود متکی شوند. چندین تجربه نامطلوب از چت باتهای دینی، نگرانیهای بسیاری درباره خطرات وقوع تفسیرهای نادرست از متون مقدس ایجاد کرده است که میتواند بر اعتقادات دین فرهنگها تأثیر بگذارد.
در پایان، به وضوح میتوان گفت که هوش مصنوعی در عبادت نه تنها میتواند رویکرد جدیدی به دینیها ارائه دهد، بلکه میتواند چالشهای جدیدی نیز فراروی ما قرار دهد. اعتماد به این ابزارها ممکن است برای افراد روشن باشد، اما ممکن است نتوانند به راحتی تمایز بین نظر هوش مصنوعی و حقیقت معنوی را درک کنند. به همین دلیل، توجه به روشهای استفاده مناسب و سالم از فناوریهای دینی ضروری است.
در نهایت، هوش مصنوعی در عبادت به عنوان یک ابزار جدید میتواند به بهبود تجربههای دینی و روحانی کمک کند، اگر چه نیاز به دقت و آگاهی در استفاده از این فناوریها احساس میشود. از طرفی، هوش مصنوعی میتواند فرصتی برای تقویت ارتباطات معنوی و طرز فهم ما از الهیات باشد، اما همزمان میتواند چالشهایی بیافریند که باید به آنها توجه ویژه شود.
